دست‌نوشته‌های سینا شهبازی

آیه‌ای که این هفته تصمیم گرفتم کمی در مورد آن فکر کنم، برای خودم کمی عجیب به نظر می‌رسید.

عجیب از این نظر که هرچه فکر کردم، نتوانستم مفهوم آن را درک کنم. یعنی یک‌جورهایی درک کردم ولی احساس کردم به دلم ننشسته است.

رفتم و مختصر جستجویی در فضای اینترنت انجام دادم و به نتایج جالبی دست یافتم. احساس کردم کمی بیش‌تر از گذشته، مفهوم این آیه را درک می‌کنم و سخت خوشحال شدم. دوست دارم این خوشحالی را با شما نیز به اشتراک بگذارم.

خداوندِ حکیم در آیۀ 152 سورۀ بقره می‌فرماید:

فَاذْکُرُونی‏ أَذْکُرْکُمْ وَ اشْکُرُوا لی‏ وَ لا تَکْفُرُونِ

پس مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم؛ و شکر مرا به جای آورید و (نعمت‌های مرا) کفران نکنید. [ترجمۀ آیت‌الله مکارم شیرازی]

پس مرا با عبادت و اطاعت خویش یاد کنید که من نیز شما را با دادن نعمت ها یاد خواهم کرد، و سپاسگزار من باشید و نعمت های مرا ناسپاسی نکنید. [ترجمۀ آقای صفوی (بر اساس المیزان)]

ترجمۀ جناب آقای صفوی بیشتر به دلم نشست. برای همین فکر کردم بد نیست علاوه بر ترجمۀ آیت‌الله مکارم، ترجمۀ ایشان را نیز در اینجا آورده باشم.

راستش را بخواهید، تا قبل از امروز فکر نمی‌کردم یاد کردن خدا اینقدر تأثیر داشته باشد. جایی نوشته بود در هنگامی که فکر می‌کنید درحال انجام معصیت هستید، خدا را یاد کنید.

اگر بگویم در شرایط معصیت قرار نگرفته‌ام (و از آن بدتر مرتکب معصیت نشده‌ام)، دروغ بزرگی را مرتکب شده‌ام. ولی هروقت در چنین شرایطی گیر می‌کردم یا خودم را گیرانداخته‌شده تصور می‌کردم، یاد کردن خدا را چندان مؤثر نمی‌دیدم و فکر می‌کردم که یاد کردن خدا فایده‌ای ندارد و من بی‌بروبرگرد مجبور به انجام این معصیت خواهم شد ولی وقتی امروز این آیه را مرور کردم، احساس کردم چقدر کوته‌فکرانه و خودسرانه برای خودم می‌بُریدم و می‌دوزیدم. فراموش می‌کردم در این عالم خدایی هم هست و فراموش می‌کردم که انگار باید از او طلب کمک کنم و فکر می‌کردم که به تنهایی از پس این اتفاقات برخواهم آمد ولی امروز که به گذشته‌ام نگاه می‌کنم، می‌بینم چقدر خوش‌خیال بوده‌ام. بگذریم.

***

به نوشتۀ جالبی برخوردم که فکر می‌کنم ارزش خواندنش را دارد. دستِ‌کم برای من که چنین بود. قسمتی از آن نوشته را در اینجا عیناً نقل می‌کنم تا بیشتر به آن فکر کنم.

"فخر رازی" در تفسیر کبیر خود چگونگی یاد آوری خداوند را در ده موضع خلاصه کرده است:
1- مرا به اطاعت یاد کنید , تا شما را به رحمتم یاد کنم .
2- مرا به دعا یاد کنید , تا شما را به اجابت یاد کنم .
3- مرا به ثنا و اطاعت یاد کنید , تا شما را به ثنا و نعمت یاد کنم .
4- مرا در دنیا یاد کنید تا شما را در جهان دیگر یاد کنم .
5- مرا در خلوتگاهها یاد کنید تا شمارا در جمع یاد کنم . [کاش نوشته بودند: مرا در خلوتگاه‌ها یاد کنید تا شما را در همان خلوتگاه‌ها یاد کنم.]
6- مرا به هنگام وفور نعمت یاد کنید , تا شما را در سختیها یاد کنم . [جایی می‌خواندم که نوشته بود: اگر در هنگام سرخوشی و وفور نعمت از خدا یاد نکنید، به نظرتان توقع زیادی نیست اگر از خدا توقع داشته باشید تا او نیز در هنگام سختی و نیازمندی شما، یادی از شما کند؟]
7- مرا در عبادت یاد کنید , تا شما را به کمک یاد کنم .
8- مرا به مجاهدت یاد کنید , تا شما را به هدایت یاد کنم .
9- مرا به صدق و اخلاص یاد کنید , شما را به خلاص و مزید اختصاص یاد کنم .
10- مرا به ربوبیت یاد کنید , شما را به رحمت یاد می کنم .

بارالها، دل‌ها و دیدگان ما را به نور این کتاب عظیم‌الشأن‌ات منور بگردان. باشد که همگی رستگار شویم.

ارادتمندِ شما،
سینا شهبازی.

 پیش‌نوشت یک: برای دوستانی که برای اولین بار است که به اینجا تشریف آورده‌اند و مطالب بنده را می‌خوانند، بد نیست بگویم اگر می‌خواهید مطالبی از این دست را مطالعه کنید، می‌توانید پست های قبلی‌ام را ببینید و برایم کامنت بگذارید تا بتوانم بهتر و بیشتر، مفاهیم این آیات را بفهمم (+ و + و +). هرچه که باشد، مجموع دو فکر احتمالاً بهتر از یک فکر کار می‌کند.

پیش‌نوشت دو: نمی‌دانم چرا ولی هروقت که سعی می‌کنم عنوان این پست را انتخاب کنم، یک عنوان جالب به ذهنم می‌رسد. سعی می‌کنم مِن‌بَعد، همین عنوان را تا هرموقع که مطلبی برای گفتن و نوشتن داشتم، ادامه دهم.

اصل مطلب:

امروز صبح با آیه‌ای عجیب برخورد کردم.

آیۀ 143 سورۀ‌ نساء را نقل می‌کنم که خداوند می‌فرماید:

مُذَبْذَبینَ بَیْنَ ذلِکَ لا إِلی‏ هؤُلاءِ وَ لا إِلی‏ هؤُلاءِ وَ مَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبیل (+)

آنها افراد بی‌هدفی هستند که نه سوی این‌ها هستند و نه سوی آنها (در واقع نه در صف مؤمنان قرار دارند نه در صف کافران).و هرکس را خداوند گمراه کند، راهی برای (نجات) او نخواهی یافت. [ترجمۀ آیت‌الله مکارم شیرازی]

آنها را خودم بولد کردم تا کمی در مورد آن توضیح دهم. منظور از آنها، آن‌چنان که از آیات قبلی‌اش برداشت کردم، منافقان است.

به نظرم منافقان از کافران بدتر اند. نمی‌دانم چرا ولی آنچنان که قرآن توصیف‌شان می‌کند، حس خوبی نسبت به ایشان ندارم.

سعی کردم کمی بیشتر روی این آیه بمانم و فکر کنم و مصداقی برایش پیدا کنم تا شاید منظور خدا را بهتر درک کرده باشم. به نتیجۀ ناخوشایندی، برای خودم البته، رسیدم.

دریافتم که در میانِ دوستانم، هم از افراد مذهبی هستند و هم از افراد لامذهب. قاعدتاً این مورد، چیز بدی نیست و نمی‌توان آن را به سادگی نهی کرد. ولی یک چیزی که من را ترساند، این است که من فکر می‌کردم تمایل بیشتری به یک گروه دارم ولی احساس کردم در زندگی‌ام، هردو گروه را تأیید کرده‌ام و با هردو به یک اندازه نشست و برخاست کرده‌ام. احساس کردم هم خدا را می‌خواهم هم خرما را.

کمی ترس بَرَم داشت. نکند من هم جزو منافقان باشم؟‌ آن‌چنان که خدا می‌گوید هم سوی این‌ها هستند هم سوی آنها، من تا به حال چنین کرده‌ام. یعنی اگر کسی را می‌شناسم که اهل مشروبات الکلی است، دیگر حقّ ندارم با او سلام علیک کنم؟ مگر نه اینکه امیرِ مؤمنان به مالک اشتر فرمود: اگر شب‌هنگام کسی را در حال گناه دیدی، فردا به آن چشم نگاهش نکن، شاید سحر توبه کرده باشد و تو ندانی؟ خب الآن من دقیقاً چه گِلی بر سرم بگیرم؟

پی‌نوشتِ اختصاصی برای صاحب این کتاب (1): خدایا. دردسر و خوددرگیری کم داشتم، این مورد را هم اضافه کردی؟ از دست بندگانت که بعید می‌دانم کمکی برآید. دستِ کم خودت کمک کن و دستم را بگیر.

پی‌نوشتِ اختصاصی برای خوانندگان عزیزی که حوصلۀ کامنت گذاشتن دارند (2): سعی کرده‌ام دیدگاه محدودم را راجع‌به این آیه بنویسم. از دوستانی که نظر موافق یا مخالفی دارند که می‌توانند به درک بهتر من و دوستان‌شان کمک کند، خواهشمندم اینجا کامنت بگذارند. باور بفرمایید راه دوری نمی‌رود. دعای‌ ما هم بدرقۀ راه‌تان می‌شود.